Zorgboerderijen zijn er voor hun deelnemers. Maar hebben de deelnemers voldoende invloed op het beleid van de zorgboerderij? Er zijn verschillende manieren waarop de wensen van deelnemers meetellen. Zoals de persoonlijke begeleiding, de gesprekken voor de zorgplannen, de cliénttevredenheidsmetingen, maar ook: de cliëntenraden. Die zijn verplicht bij zorginstellingen met 10 of meer zorgverleners, maar kunnen ook net zo goed ingesteld worden op kleinere zorgboerderijen. De Federatie heeft een landelijke klankbordgroep van deelnemers uit cliëntenraden, die zich twee keer per jaar buigt over de plannen van de Federatie. André Hoogendoorn zit als ondersteuner bij de centrale cliëntenraad van Zorgboeren Zuid-Holland en legt uit wat het belang is. Een cliëntenraad is wettelijk verplicht voor zorginstellingen met 10 of meer zorgverleners , maar volgens hem gaat het om meer dan alleen de regels.
Oprecht geïnteresseerd zijn
“Een cliëntenraad moet je alleen instellen als je er oprecht in geïnteresseerd bent. Als je het alleen doet omdat het een wettelijke verplichting is, dan is het volgens mij nutteloos. Terwijl het hebben van een cliëntenraad juist heel erg nuttig is, als je ervoor openstaat. Ik ken een zorgboerderij die vier keer per jaar een handvol deelnemers uitnodigt om het gesprek aan te gaan over de huidige zorg, de plannen voor de toekomst en hun kijk daarop. Ook mogen deelnemers aangeven wat ze goed en minder goed vinden aan de zorgboerderij. Dan gaat het vaak over activiteiten, maar ook wel over de begeleiders en vrijwilligers. Een aspect dat daarbij aan de orde komt: Durft iedereen zich te uiten?
Raadplegen bij koersbepaling
Voor een zorgboerderij een bepaalde koers kiest, is het voor mij bijna ondenkbaar dat je dat zonder je deelnemers doet. Je doet het immers voor hen, dus wil je weten hoe zij erover denken! Het kan lastig zijn als je alleen mensen met dementie hebt, maar dan kun je nog mantelzorgers vragen. Verder zijn mensen met een verstandelijke beperking soms ook goed in staat om mee te denken, als de informatie maar op het juiste niveau aangeboden wordt. Het is fijn als ten minste een deelnemer ook een beleidsstuk kan lezen. En dat er uit alle doelgroepen van de betreffende zorgboerderij een vertegenwoordiger is.
Omdat we als centrale cliëntenraad in Zuid-Holland naar mijn wens te ver af stonden van de zorgboerderijen, sluiten we nu aan bij keukentafelgesprekken. We hebben ook flyers uitgedeeld, maar een moment organiseren werkt veel beter. Ik vind het mooi om met deelnemers in gesprek te gaan over de zorg, en te horen hoe zij het ervaren. Dat komt ook tot uiting in cliëntteveredenheidssystemen zoals VanZelfsprekend. Daar wil ik graag nog een paar vragen aan toevoegen en de openbaarheid ervan promoten (dat is nu alleen bij meer dan 5 enquêtes en dan nog anoniem). Waarom moet alles vanuit wantrouwen? Het helpt dan inderdaad als de ingevulde enquête vrijwillig een plek krijgt in het halfjaarlijkse evaluatiegesprek, zoals gelukkig wel gebeurt.
Niet meer nieuwe regels
Laten we open en eerlijk zijn, dan scheelt dat ook weer veel nieuwe regeltjes. De zorgsector is veel te volgend, nooit slaat er iemand met de vuist op tafel. Dat was in de staalsector waar ik vroeger werkte wel anders. Daar zijn we gewoon zelf gaan opschrijven wat we al deden, hebben even gekeken naar de wensen van de certificerende instantie en zijn na een paar kleine aanpassingen het gesprek aangegaan over de, naar onze mening, zinloze zaken die gevraagd werden. En vaak vonden we elkaar dan in een praktische werkbare oplossing. De zorglandbouw doet het, voor zover ik dat waarneem, hartstikke goed. De deelnemers staan centraal en de zorgboer met zijn medewerkers/ vrijwilligers hebben het hart op de juiste plek. Daarom vind ik, dat er naast veiligheid en de basiszorg op orde, niet te veel regelgeving moet zijn. Ook moet, afhankelijk van de doelgroep, kritisch gekeken worden naar welke rapportage zinvol is en echt een bijdrage levert aan de kwaliteit van de zorg. Op die manier kun je de zorg efficiënt(er) organiseren en houd je de verantwoordelijkheid waar hij hoort, namelijk bij de zorgboer en zijn team. Met een actieve cliëntenraad erbij komt het dan helemaal goed en het is nog gezellig ook.”