Voor veel zorgboerderijen zijn vrijwilligers belangrijk. Ook omgekeerd kan een zorgboerderij veel betekenen voor een vrijwilliger. Jeannette Keimpema (65) is vrijwilliger bij It Klokhús in Idzega (Fr), een zorgboerderij annex camping en melkveehouderij. Ze bieden dagbesteding aan mensen met dementie.
“Ik werkte vroeger in de zorg en woon nog niet zo lang in Heeg. We kwamen al jaren op de camping bij Jantina en zijn nu ook deze kant op verhuisd. Mijn man werkt nog in Kampen en is dus veel van huis. Ik vind het fijn iets nuttigs te kunnen doen en doe zo ook sociale contacten op. Ook leer ik nog bij, zo heb ik onlangs mijn BHV diploma gehaald.”
“Het werken met mensen met dementie is soms best een uitdaging, maar ze voelen zich erg thuis bij It Klokhús. Dat komt vooral omdat het is zoals in het gewone leven, zoals het vroeger thuis op de boerderij was. We zorgen samen voor het eten, dat grotendeels uit eigen moestuin komt. ’s Morgens na de koffie en het voorlezen uit de krant kijken we even bij de koeien van het melkveebedrijf van de vader en broer van Jantina. Ook zorgen we voor schapen en lammetjes.” (lees het hele interview hier)
Gezien de belangrijke waarde van de samenwerking tussen de zorgboerderij en de vrijwilliger, spreekt het voor zich dat goede begeleiding en heldere afspraken belangrijk zijn. Onderdeel van die afspraken zijn ook de afspraken over de vergoeding van gemaakte kosten en een eventuele vrijwilligersvergoeding. Op deze afspraken zijn ook wettelijke regels van toepassing en wanneer deze niet goed worden toegepast, kan dat tot vervelende gevolgen leiden voor zowel de zorgboerderij (bijvoorbeeld een naheffing of boete van de belastingdienst) als voor de vrijwilliger (bijvoorbeeld een boete en terugvordering van een uitkering). In dit artikel zetten we daarom de belangrijkste aandachtpunten op het gebied van vergoedingen nog eens op een rij.
Onkostenvergoeding
Een onkostenvergoeding is een onbelaste vergoeding voor de door de vrijwilliger gemaakte kosten. Je kunt hierbij denken aan reiskosten of kosten voor materiaal dat de vrijwilliger nodig heeft. De vergoeding mag volledig kostendekkend zijn. Dat houdt in dat de kilometervergoeding voor reiskosten meer mag zijn dan € 0,19 per kilometer als de gemiddelde kilometerprijs daadwerkelijk hoger is dan € 0,19. Er geldt geen maximum ten aanzien van de onkostenvergoeding, alle daadwerkelijk gemaakte kosten mogen worden vergoed. Om aan te kunnen tonen wat de daadwerkelijk gemaakte kosten zijn, moet bewijsmateriaal bewaard worden (denk aan kaartjes voor het openbaar vervoer en een rittenregistratie).
Vrijwilligersvergoeding
Een vrijwilligersvergoeding is een financiële beloning voor het werk (anders dan de werkzaamheden die de vrijwilliger voor zijn beroep uitvoert) dat de vrijwilliger voor een Algemeen Nut Beogende Instelling (ANBI, zie verderop) doet. Een vrijwilligersvergoeding is altijd een symbolische vergoeding: dat wil zeggen dat de vergoeding niet in verhouding staat tot de werkzaamheden die worden uitgevoerd. In 2021 geldt er bijvoorbeeld voor volwassenen een maximum van € 5,- per uur.
Alleen zorgboerderijen met een ANBI-status kunnen een vrijwilligersvergoeding betalen. Daarnaast geldt er per vrijwilliger een maximaal bedrag aan vrijwilligersvergoeding dat zij onbelast mogen ontvangen per maand (€ 180,- voor 2021) en per jaar (€ 1.800,-). Bij berekening van dit bedrag moeten alle vergoedingen die de vrijwilliger krijgt (bijvoorbeeld van andere instellingen waar de vrijwilliger werkt) bij elkaar worden opgeteld. Is dit bedrag (na aftrek van de door de vrijwilliger gemaakte kosten) hoger dan het maximale bedrag, dan moet de vrijwilliger inkomstenbelasting betalen.
Vrijwilligerswerk in combinatie met een uitkering
Wanneer een vrijwilliger een uitkering ontvangt, dan gelden er extra voorwaarden. Het vrijwilligerswerk mag betaald werk niet in de weg staan en daarnaast mag werk waarvoor normaal gesproken loon wordt betaald, niet worden uitgevoerd door een vrijwilliger met een uitkering. Het is belangrijk dat de vrijwilliger altijd bij de uitkerende instantie meldt dat hij/zij vrijwilligerswerk doet. Afhankelijk van het soort uitkering dat de vrijwilliger ontvangt, kunnen ontheffing van de sollicitatieplicht of bijvoorbeeld een stimuleringspremie van toepassing zijn.
Het kan ook voorkomen dat vergoedingen voor het vrijwilligerswerk in mindering worden gebracht op de uitkering, bijvoorbeeld wanneer de maximale bedragen voor de vrijwilligersvergoeding worden overschreden. Wanneer dit niet van te voren bekend is, kan dit leiden tot forse terugvorderingen en/of boetes waardoor vrijwilligers in een nare positie terecht kunnen komen.
Meer weten?
Meer informatie over het werken met vrijwilligers vind je in de brochure Vrijwilligers in de multifunctionele landbouw.