Driesje Boeve van Natuurkr8, uit het Gelderlandse Oosterwolde, vangt op haar zorgboerderij kinderen op die vastliepen op school. Gemiddeld komen er 5 kinderen per dag, in de leeftijd van 4-13 jaar. Het zijn kinderen met bijvoorbeeld autisme, AD(H)D, FAS, DCD, trauma, gedragsproblematiek en/of moeilijke thuissituaties.
Onderwijs én zorg
Door hen op de zorgboerderij een rustige en veilige plek te bieden, krijgen de kinderen weer ruimte om te ontwikkelen. Bij Natuurkr8 krijgen de kinderen onderwijs en zorg. Driesje vindt het belangrijk dat kinderen, wanneer ze zorg nodig hebben, ook onderwijs blijven krijgen. Juist deze doelgroep heeft onderwijs nodig om met zo min mogelijk hiaten weer terug te kunnen stromen richting onderwijs.
“Het gaat bij deze kinderen niet enkel om leerproblemen, maar om grotere issues. Veelal zijn het kinderen met trauma’s, die vervolgens probleemgedrag laten zien. In het onderwijs is er niet altijd de ruimte om goed met het probleemgedrag om te gaan. Dan gaat het mis en krijgen ze een doorverwijzing naar het speciaal onderwijs of komen ze zelfs thuis te zitten. Weg uit hun dorp, weg uit hun vertrouwde omgeving. Dat vind ik zo jammer, ik ben juist een inclusieve denker.”
Driesje en haar man Jacco van der Meulen hebben al jaren een verbouwde boerderij waar ze naast hun eigen twee kinderen ook pleegkinderen opvangen. Sinds 2016 zijn ze een bij de Federatie Landbouw en Zorg aangesloten zorgboerderij, met het keurmerk Kwaliteit Laat je Zien! en begonnen ze verblijf, logeer- en vakantieopvang aan te bieden.
Out of the box
Driesje was daarnaast jaren leerkracht en IB-er op een school in de buurt. “Daar is eind 2016 het idee om onderwijs en zorg aan elkaar te koppelen eigenlijk begonnen. Ik zag het misgaan met enkele kinderen met een moeilijke thuissituatie. Mijn toenmalige directeur was iemand die out of the box kon denken en mij toestemming gaf om bij mij thuis, op de zorgboerderij met deze kinderen aan de slag te gaan."
"Vanuit deze start hebben we ons onderwijs-zorgarrangement verder ontwikkeld en opgezet. Eerst gaat het er dan om te ontprikkelen, weer een veilig gevoel te geven en ruimte in het hoofd te creëren. Vervolgens gaan we leren, in samenspraak en met methodes van school. Dat vind ik heel belangrijk, die link met het onderwijs. Op sommige zorgboerderijen wordt dagbesteding gegeven aan kinderen die een leerplichtontheffing hebben of wordt een leerplichtontheffing aangevraagd. De ontheffing vind ik een slechte zaak, omdat kinderen veerkrachtig zijn en met de juiste begeleiding nog heel ver kunnen komen. Met een ontheffing wordt het veel moeilijker om een school te vinden die zich wil inspannen om een kind weer onderwijs te gaan bieden.”
Driesje en/of haar medewerkers halen de kinderen zelf op, van school of thuis. “Om die lijntjes met thuis en school dagelijks te onderhouden.” Bij Natuurkr8 heeft ieder kind zijn taakje: dieren voeren, moestuin onderhouden of koken en wordt er aandacht besteed aan natuurlijk leren en bewegen.
Eerst landen
“Kinderen beginnen vaak even met hier te landen. Soms is daar bijvoorbeeld even knuffelen met de hond of met het paard voor nodig. Uiteindelijk pakken we de draad op, met online lessen of methodieken, volgens het ontwikkelingsplan van school. Het grote verschil met school is dat een kind zich bij een te vol hoofd of overprikkeling ook makkelijk even kan ontladen. Op de trampoline, bij de dieren of in de natuur bijvoorbeeld.”
Het gaat niet altijd van een leien dakje met school, gemeente en inspectie. “Er is vaak gesteggel over financiën en goedkeuring rondom het onderwijs-zorgtraject. Ik betrek er graag een onderwijszorgconsulent bij en laat het de schoolbesturen en de gemeente vooral samen uitzoeken, nadat ik heb aangegeven wat we hier doen en hoe we werken. Uiteindelijk komen we er dan meestal wel uit met de toestemming en met de financiën, door een deel uit het onderwijsbudget te betalen en een deel uit het zorgbudget. Daarbij helpt het dat onderwijsuren bijvoorbeeld rechtstreeks worden gedeclareerd aan het onderwijs en de zorguren rechtstreeks aan de zorg.
Meeste kinderen terug naar school
De resultaten van de onderwijs-zorgboerderij zijn echter zo goed, dat steeds meer scholen ervoor open staan en steeds meer zorgboeren het aanbieden. Bij ons is het merendeel van alle kinderen weer teruggestroomd naar een onderwijssetting. Vaak begeleiden we het proces rondom terugkeer naar school door met de kinderen mee te gaan de school in en steeds een beetje meer afstand te nemen. Kleine aanpassingen kunnen hierbij soms wonderen doen, zoals extra duidelijkheid voor de taakstructuur met picto’s, een chill tentje in de gang of een kippenhok op het schoolplein. Out-of-the-box kunnen denken is hierbij een must!"
"Bij Natuurkr8 hebben we ons inmiddels gespecialiseerd in de methodiek van Geef me de 5, in 2021 zullen we licentiehouder worden van deze methodiek. Geef me de de 5 is speciaal voor kinderen met autisme en in onze ervaring zeer helpend.
Ik vind het heel mooi dat het fenomeen van de onderwijs-zorgboerderij zich uitbreidt. Hoe meer kinderen door middel van een tussenstap op de zorgboerderij op school blijven, hoe beter. We moeten met elkaar wel de kwaliteit bewaken, daarom ben ik blij dat de Federatie hier ook een rol voor zichzelf ziet weggelegd.”
Zelf geniet ze er dagelijks van de kinderen te zien ontwikkelen, sterker te zien worden en weer uit te laten vliegen. “Het is het mooiste wat er is om deze kinderen weer te zien opbloeien, het is onze passie en van je passie krijg je energie!”
Een baan buitenshuis in een schoolsysteem is inmiddels niet meer te combineren met Natuurkr8. Wel is het nog steeds druk. “We zijn daarom met de logeer- en vakantieopvang gestopt en hebben de focus gelegd op het onderwijs-zorgarrangement. Wel blijven er in het gezin altijd wat plekjes vrij voor pleegkinderen.”
Ondersteuning door Federatie
De Federatie is betrokken bij twee projecten, die ondernemers zoals Driesje ondersteunen om het onderwijs-zorg aanbod de komende jaren verder te kunnen ontwikkelen. Er is tijd begroot om deze nieuwe beweging komend jaar in de belangenbehartiging te ondersteunen.
Zie elders op deze website een overzicht van meer info over de onderwijs-zorgboerderij.