Dierwelzijn staat volop in de belangstelling. Ook op zorgboerderijen worden vaak dieren gehouden. Zij worden verzorgd door deelnemers en worden ingezet voor nuttige activiteiten, ontspanning, coaching en in een enkel geval therapie.
Volgens de inspectie van de NVWA is er op zorgboerderijen niet altijd voldoende deskundigheid aanwezig over het verzorgen van dieren. Tegelijkertijd zijn dierwelzijnsregels en checks onderdeel van het kwaliteitssysteem Kwaliteit laat je zien! met factsheets over iedere diersoort en controle erop door auditoren. Ook wordt de belastbaarheid van dieren kritisch onder de loep genomen in een nieuw project, door onderzoeker Richard Griffioen, lector Animal Assisted Interventions bij Aeres hogeschool in Dronten. Met daarbij aandacht voor positieve interacties tussen mens en dier.
Geestelijke belasting
“Ik wil aandacht vragen voor de belastbaarheid van dieren, ook geestelijk. Daar is naar mijn mening te weinig aandacht voor. Naast lichamelijke gezondheid en de juiste huisvesting verdient ook de geestelijke gesteldheid van dieren aandacht. Zeker als dieren ingezet worden voor dier-ondersteunde activiteiten zoals paardencoaching of hondentherapie. Maar ook bij alledaagse activiteiten zoals het oppakken van cavia’s of konijnen moeten we ons afvragen: willen de dieren dat wel? Wat voor signalen geven ze af? Een konijn dat plat op de grond gaat liggen met ook zijn oren plat probeert zich onzichtbaar te maken. Dan moet je hem niet alsnog oppakken. Ik wil veel meer ondertiteling geven bij diersignalen.”
Griffioen gelooft in het principe van One Health: interacties tussen mensen en dieren moeten voor beide wat opleveren. “Zo kun je heel goed kiezen voor spel wat ook bij een dier past. Dieren houden wel van spelen, net als kinderen. Maar laat een geit dan op iets klimmen en niet door een hoepel springen, want dat past hem veel beter. Dan hebben beide lol. Dat soort zaken hoop ik op een rij te gaan zetten voor zorgboerderijen.”
Griffioen gaat ook kijken welke diersoort bij welk menstype past. “Een konijn is met zijn zachtheid en rust vaak heel geschikt voor mensen met autisme. Ze kunnen erbij ontspannen. Een kip daagt met zijn bewegen en pikken juist uit. Een paard is heel gevoelig, en zal bij een mens die helemaal in de prak ligt behoorlijk van de kaart raken. Een ezel is dan weer veel geschikter.”
Interacties volgen
In het najaar wordt duidelijk of de onderzoeker de benodigde subsidie voor het onderzoek naar de belastbaarheid van dieren op zorgboerderijen krijgt. Daarna begint hij met een enquête onder zorgboeren, hij stelt een expert groep samen om de grootste risico’s te inventariseren, hij wil kinderen en jong-volwassenen met autisme en/of Down syndroom en ouderen met dementie volgen als ze met dieren op de zorgboerderij bezig zijn, met camera’s de interacties vastleggen en vervolgens analyse en tips delen in een webinar voor alle zorgboeren en een symposium met stakeholders. Zorgboeren krijgen sowieso via deze nieuwsbrief updates over het project.
Met de factsheets en daarbij de aandacht voor de dierhouderij op zorgboerderijen en het onderzoek naar geestelijk welzijn hoopt de Federatie Landbouw en Zorg een goede invulling te geven aan de Wet Dieren die volgend jaar van kracht wordt. Die wet schrijft onder andere voor dat houderijsystemen moeten worden aangepast aan dieren en niet andersom. Een konijn mag dan bijvoorbeeld niet meer alleen in een hok.