Uncategorised
30-10-2025
Vanaf 1 januari 2026 gelden nieuwe wettelijke eisen voor het intern toezicht bij jeugdhulpaanbieders. De Eerste Kamer heeft op 30 september 2025 ingestemd met de Wet Verbetering Beschikbaarheid Jeugdzorg, waarmee deze verplichting officieel wordt ingevoerd. Het is belangrijk dat je als zorgboerderij tijdig nagaat of deze nieuwe verplichting ook voor jouw organisatie geldt.
Voor wie geldt de verplichting?
Intern toezicht wordt verplicht voor:
- Jeugdhulpaanbieders die met 11 of meer jeugdhulpverleners jeugdhulp met verblijf verleent of doet verlenen (ook logeeropvang);
- Jeugdhulpaanbieders die jeugdhulp verlenen of laten verlenen met 26 of meer jeugdhulp verlenen bij ambulante jeugdhulp.
- Gecertificeerde instellingen.
Let op: de Jeugdwet maakt geen onderscheid tussen hoofd- en onderaannemers. Dat betekent dat ook onderaannemers een intern toezicht moeten inrichten indien zij onder bovenstaande verplichting vallen.
Werk je als zorgboerderij met verschillende doelgroepen, bijvoorbeeld jeugd én volwassenen dan ben je een combinatie-instelling. In dat geval moet je het totaal aantal zorgverleners optellen, zij tellen allemaal mee als jeugdhulpverleners. Als je al intern toezicht had ingericht vanuit de WTZA, dan is het belangrijk om na te gaan of het intern toezicht ook voldoet met deze eisen vanuit de jeugdwet. Zit je als combinatie-instelling onder de grens van het aantal jeugdhulpverleners, dan hoef je geen intern toezicht in te richten vanuit de jeugdzorg, maar dan blijft het intern toezicht vanuit de WTZA (Wet Toetreding Zorgaanbieders) van toepassing.
Om te bepalen of je wel of niet Intern toezicht moet hebben vanuit de diverse wetten zijn her handige stroomschema’s gemaakt door het ministerie VWS, deze zijn te bekijken op Intern toezicht voor jeugdhulpaanbieders en GI's | Toetreding zorgaanbieders
Wat houdt intern toezicht in?
Het interne toezicht ziet toe op het beleid van de dagelijkse of algemene leiding én op de algemene gang van zaken binnen de organisatie.
De belangrijkste eisen:
- De interne toezichthouder bestaat uit minimaal drie personen;
- De interne toezichthouder is zo samengesteld dat de leden onafhankelijk en kritisch opereren (wanneer ben je echt onafhankelijk? Check: Eisen aan intern toezicht voor jeugdhulpaanbieders en GI's | Toetreding zorgaanbieders;
- Leden worden benoemd voor maximaal vier jaar, met de mogelijkheid om één keer te verlengen tot een totale termijn van acht jaar;
Een toezichthouder mag geen:
- Werknemer, eigenaar of leidinggevende zijn bij de zorgboerderij;
- Burgemeester of wethouder zijn die verantwoordelijk is voor het beleid van de jeugdhulp;
- Andere financiële vergoedingen ontvangen van de jeugdhulpaanbieder dan een passende vergoeding als lid van de interne toezichthouder verrichte werkzaamheden;
- Familieband (tot de tweede graad) of zakelijke relatie hebben met iemand binnen de organisatie;
- Toezichthouder zijn bij een concurrerende aanbieder in hetzelfde werkgebied;
Voor alle gedetailleerde informatie over de eisen van het intern toezicht kijk op: Eisen aan intern toezicht voor jeugdhulpaanbieders en GI's | Toetreding zorgaanbieders;
Daarnaast geldt een inspanningsverplichting dat ten minste één toezichthouder:
- Zelf jeugdhulp heeft ontvangen, of
- Ouder is van een jeugdige die hulp kreeg, of
- Ervaring heeft als jeugdprofessional.
Ook situaties die de schijn van belangenverstrengeling wekken, moeten worden vermeden.
De interne toezichthouder richt zich op het belang van de organisatie, het maatschappelijk belang én het belang van de jeugdigen en gezinnen die ondersteuning ontvangen.
Ons advies aan zorgboerderijen: wacht niet af, maar ga actief aan de slag met het inrichten van het intern toezicht. Laat zien dat je werkt aan goed bestuur en transparantie binnen je organisatie.
Het is verplicht om een reglement voor de interne toezichthouder op te stellen. Aan dit reglement zijn specifieke wettelijke eisen verbonden. Op de website van de Nederlandse Vereniging van Toezichthouders in Zorg en Welzijn (NVTZ) zijn modeldocumenten beschikbaar die hierbij kunnen helpen: Modeldocumenten – NVTZ.
De interne toezichthouder stelt een profielschets op voor de leden van de interne toezichthouder rekening houdend met de aard van de instelling, diens activiteiten en de gewenste deskundigheid en achtergrond van de leden van de interne toezichthouder.
Daarnaast adviseren wij om de leden van het interne toezicht een passende financiële vergoeding te bieden voor hun werkzaamheden, maar hiervoor is geen verplichting. Een goed gefaciliteerde toezichthouder kan beter bijdragen aan de ontwikkeling en professionalisering van jouw organisatie. De hoogte van deze vergoeding kan uiteraard worden afgestemd op de omvang en draagkracht van de zorgboerderij.
Door tijdig te investeren in een zorgvuldig ingericht intern toezicht, creëer je niet alleen naleving van de wettelijke eisen, maar ook meer kwaliteit, transparantie en continuïteit binnen je organisatie.
- In 2021-2023 loopt het onderzoek Iedereen binnenboord door de inzet van de groene leeromgeving via het Nationaal Regieorgaan Onderwijsonderzoek (NRO). Leerlingen die naar de onderwijs-zorgboerderij gaan worden gevolgd en geinterviewd evenals hun omgeving. Wat doet het bezoek aan de boerderij voor thuiszitters op de korte en lange termijn?
- In september 2022 kwam een derde nieuwsbrief uit onder onderwijs op de zorgboerderij.
- In mei 2022 kwam er een tweede nieuwsbrief uit over onderwijs op de zorgboerderij, naar aanleiding van de pilot voor oza's.
- In april 2022 bracht PO-magazine een artikel uit over het onderzoek naar de effecten van Buitengewoon leren in Purmerend.
- In februari 2022 bracht de Federatie een eerste nieuwsbrief uit over onderwijs op de zorgboerderij met daarin verschillende onderzoeken naar onderwijs-zorgboerderijen, ook van het ministerie en het Nederlands Jeugdinstituut.
- In februari 2022 bracht Nieuwe Oogst een artikel uit over de Onderwijs-zorgboerderij.
- Wageningen University & Reserach deed onderzoek naar de effecten van het eerste jaar BuitenGewoon Leren Plus (2020-2021) op zorgboerderij Hartog in Purmerend.
- In oktober 2021 kwam er een eerste verslag uit van het Proeftuinen project van het minsiterie waar ook onderwijs-zorgboeren aan meedoen. Een verslag van een online bijeenkomst op 5-10-2021 over het Proeftuinen project van het ministerie is hier te vinden. Paulien Rutgers van A.A.I. centrum De Klimop vertelt in een interview in de nieuwsbrief van februari 2022 over haar ervaring met de knelpunten financiering en inspectie.
- In de nieuwsbrief van de Federatie Landbouw en Zorg van april 2021 stond een interview over Buitengewoon leren met Hillie Faber van Landzijde.
- In de kerstnieuwsbrief van de Federatie Landbouw en Zorg 2020 stond een interview met Driesje Boeve van Natuurkr8.
- In september 2020 verscheen het eerste onderzoek naar de onderwijs-zorgboerderij, van de Wetenschapswinkel.
- 24 september 2020 was er een online mini conferentie over onderwijs op de zorgboerderij. Hier vind je de resultaten:
Het afgelopen jaar kwam de zorglandbouw regelmatig goed in het nieuws. En terecht, want de inmiddels bijna 1000 bij de Federatie aangesloten zorgboerderijen bieden jaarlijks meer dan 35.000 cliënten goede zorg. Dit willen we nog verder bekend maken, en daar hebben we jouw hulp bij nodig. Op 14 juni is de landelijke open dag, doe je ook mee of maak je jezelf op een andere manier zichtbaar?
Vorig jaar deden 87 zorgboerderijen mee en ontvingen samen meer dan 10.000 bezoekers. Dit gaf een enorme boost zowel in persoonlijke ervaringen (ook van doorverwijzers) als in de media. Dit jaar willen we naar 100 deelnemende zorgboerderijen en zo onze sector nóg meer voor het voetlicht brengen.
Thuis of elders
Wat houdt het in? Je kunt je erf open stellen en mensen laten kijken bij de dieren en in de moestuin, een koor of muziekvereniging uitnodigen, lekkere hapjes serveren en/of een speurtocht organiseren. Met hulp van het persbericht of een persoonlijke mail kun je mensen uitnodigen. Zie hier alle tips.
Je kunt er ook voor kiezen om de open dag alleen voor deelnemers en hun familie te organiseren, bijvoorbeeld als je al vol zit. Wil je niet je erf open stellen, dan kun je ook bijdragen aan de bekendheid door jezelf zichtbaar te maken in stad of dorp. Bijvoorbeeld door ergens muziek te gaan maken of lekkers te brengen, eventueel vergezeld door een dier.
Wat doet de Federatie?
Wij brengen een landelijk persbericht uit en maken een concept persbericht voor lokale media, die zorgboeren zelf makkelijk kunnen aanpassen en mailen naar redacties. Ook nodigen we onze warme relaties uit. Daarnaast komt er weer een digitale kaart, waarop voor potentiële bezoekers makkelijk de open dagen op zorgboerderijen in de buurt te vinden zijn. Ook journalisten komen zo vaak even een kijkje nemen. En er is promotiemateriaal te bestellen: beachflags, flyers en kernwaardenborden.
Als je ook mee wilt doen aan de Open dag, zet de datum en tijd dan onderaan in Mijn zorgboerderij op de website (wel even inloggen). En ook graag in het Google formulier voor de administratie. Hier kun je ook promotiemateriaal bestellen. Ook zijn er hier tips zoals een persbericht en meer, voor meedenk hulp kun je mailen met tjitske.ypma@zorgboeren.nl
Hier vind je het overzicht met de tarieven voor 2025.
Workshopronde 1
Voedsel lokaal anders
Hoe kunnen we lokaal anders gaan consumeren en produceren? Hoe zorgen we dat gezonde voeding voor iedereen toegankelijk is? Ook voor mensen met een kleine portemonnee.
Welke rol kunnen zorgboeren hierin spelen? En hoe kan dit in gezamenlijkheid met lokale ondernemers, gemeente en andere belanghebbenden georganiseerd worden. Zodat er inclusieve, duurzame lokale voedselgemeenschappen ontstaan.
We bespreken interessante praktijkvoorbeelden hiervan, bijvoorbeeld de sociale voedseltuinen in Friesland.
- Workshop 5: Voedsel lokaal anders
- Tijd: 15:00 – 15:45 uur
- Sprekers: Ellen Oomen en John van den Hout (Stichting Fondsenbeheer Landbouw en Zorg), Loraine Westerneng (Stichting Sociale Voedseltuinen)
Presentatie
- Kijk hier de presentatie terug van Ellen Oomen en Loraine Westerneng.
Workshopronde 2
AI en zorgboerderijen, ja ook hier. AI, oftewel Kunstmatige Intelligentie, zal tijdens deze workshop worden verkend. We bespreken wat AI precies inhoudt, hoe het momenteel wordt toegepast, en hoe zorgboerderijen het potentieel van AI kunnen benutten binnen hun bedrijfsvoering.
Verandering betekent vaak loslaten van het bekende. Loslaten geeft vrijheid, maar is ook eng. Vooral als de verandering van "bovenaf" wordt opgelegd, heb je het gevoel dat je geen grip meer hebt op wat vertrouwd was. Verandering is onontkoombaar maar moeilijk. Zorgboeren zijn deels ook sterk omdat ze blijven wie ze zijn. Met deze laatste sprekers zoeken wij naar een oplossing hoe je jezelf kunt blijven en toch kunt veranderen. Want de toekomst van de zorg maken we met zijn allen.
- Workshop 10: AI in de Praktijk: Hulp voor Zorgboeren
- Tijd: 16:00 –16:45 uur
- Spreker: John van der Pauw Kraan
Presentatie
Workshopronde 2
De ontwikkeling dat ouderen langer thuis willen en moeten wonen wordt ieder jaar sterker en de puzzels er omheen groter. Er komen minder budgetten beschikbaar en er is sprake van een groeiend personeelstekort. Het lectoraat ‘Goed leven met dementie’ van Windesheim Hogeschool vindt het belangrijk om te kijken wat wel kan. Met aandacht voor behoud van autonomie, inclusie, participatie, waardigheid, welbevinden en zingeving, naast de uitdagingen die dementie met zich meebrengt. Zij doen onderzoek naar projecten die aansluiten bij vragen die leven in de praktijk en tot toepasbare oplossingen en producten komen.
Tijdens deze workshop wordt er verder ingegaan op hoe de zorgboerderij kan bijdragen en/of een onderdeel kan zijn van het langer thuis wonen van de deelnemers.
- Workshop 8: Ouderen en langer thuis wonen, hoe gaat dat?
- Tijd: 16:00 –16:45 uur
- Sprekers: Leontine Groen, Windesheim Hogeschool. Hellen Junggenbirtj - van Rooij, zorgboerderij Giersbergen.
Presentatie
- Download hier de presentatie
Workshopronde 2
De kern van de zorg voor mensen met een verstandelijke beperking is dat we iedereen de kans willen geven zich op alle vlakken te ontwikkelen. Zorgboerderijen bieden al jaren mogelijkheden om te leren, nuttig werk te doen, samen te zijn en mee te doen. Maar de druk op de zorg zal ook dit onderdeel van de zorg raken. Tijdens deze workshop zal een spreker vanuit het ministerie van VWS jullie meenemen in de veranderingen die wij vanuit het beleid kunnen verwachten de komende jaren, en krijgen jullie handvatten mee hoe daar op in te spelen. Er zal ook een zorgboerderij aan het woord komen die laat zien hoe je vanuit de zorgboerderij de brug kan slaan naar de gemeenschap buiten de boerderij.
- Workshop 7: De toekomst van de gehandicaptenzorg
- Tijd: 16:00 – 16:45 uur
- Sprekers: Brigitte Verhage (programmamanager gehandicaptenzorg bij het ministerie van VWS) en Hannie Grinwis van zorgboerderij Nollestee